Hoe schrijven je leven kan verlichten

‘Zonder dagboek had ik het gewoon niet gered’, vertelde Paul Haenen in april aan nu.nl. Snap ik. Schrijven sleepte mij door mijn puberteit en adolescentie heen. Of het mijn leven heeft gered weet ik niet, maar het heeft het zeker draaglijker gemaakt. Dat gun ik jou ook! Daarom: 5 redenen waarom schrijven je leven kan verlichten.

1. Schrijven brengt orde aan (of je doet gewoon alsof. Werkt ook.)
‘Zondag 8 december 1996, 23.29 uur. Dit wordt het dan, het dagboek waarin alles anders zal gaan, als het aan mij ligt. Ik hoop van harte dat dit de laatste keer is dat ik de naam van X zal gebruiken. Hoewel ik weet dat het van grote therapeutische waarde kan zijn om je problemen van je af te schrijven, maakt het me misselijk om over mijn ex na te denken.’
Wat een inzicht: weten dat het goed voor je is om iets van je af te schrijven, er tegelijk van gruwelen en het dan toch doen. Maar wel in een vers dagboek. Schone lei. Nieuw canvas. Fysiek iets nieuws beginnen, en ook zeggen dat je dat doet: het lijkt nergens over te gaan en toch doet het iets met je. Ik wist dat al in 1996.

3. Met schrijven kun je je meest duistere gedachten kwijt, zonder iemand pijn te doen
Vreselijke bazen, onredelijke klanten, mansplainende familieleden: houd de eer aan jezelf en schrijf het van je af! Kan ook via een mail die je nooit verstuurt (voer alsjeblieft geen e-mailadres in, je zal de eerste niet zijn die per ongeluk op verzenden drukt). Op sommige pagina’s in mijn dagboeken spat de haat er vanaf. Haat jegens ouders, vriendinnen en (potentiële) vriendjes. De ene dag schreef ik op nooit (‘nooit!!!’) meer vriendinnen met X te willen zijn. De volgende dag houden X en ik een heel gezellige haarverfsessie, zo lees ik terug.
Als ik alles wat ik heb opgeschreven allemaal hardop had uitgesproken, had ik weinig vriendinnen overgehouden. En misschien zouden mensen destijds ook wel een beetje hebben getwijfeld aan mijn geestelijke stabiliteit.
Op een andere manier alles eruit gooien is natuurlijk ook goed, maar het mooie van papieren schrijfsels is dat je later een mooi stapeltje eigen werk hebt om door te bladeren. Wat me brengt op punt 4:

4. Bewaar je schrijfsels en lach later kostelijk om jezelf
Ironisch, dramatisch, hautain, arrogant, onzeker, indirect, maar vooral ook heel grappig: ik was het allemaal, en soms zelfs op 1 bladzijde (vandaar de opmerking over geestelijke stabiliteit bij punt 4). Wat toen belangrijk was, is nu een rimpeling in de oceaan. Dit fenomeen is van alle tijden. Waar je nu tegenaan loopt, blijkt achteraf vaak een peuleschil. Gun jezelf die latere lol en leg je leven af en toe vast. Lees het op een later moment terug en laat de ondraaglijke lichtheid van het bestaan tot je doordringen.

5. Je houdt je herinneringen en het brengt je nieuwe inzichten over jezelf
Twee-in-een! Sommige dingen vergeet je, tenzij je ze op een of andere manier vastlegt. Een mooi (maar ook wrang) voorbeeld daarvan is de documentaire Dit Waren Wij, waarin filmmaker Josefien Hendriks haar jeugdherinneringen staaft met oud filmmateriaal van haar vader. Ze ontdekt dat het beeld dat ze van haar jeugd heeft niet per se de waarheid is. Ik was rond mijn 20e echt nog aan het uitpuberen (of volwassen aan het worden), maar toch ook verantwoordelijker dan ik dacht, blijkt uit bepaalde acties. Dat teruglezen vond ik een enorme opsteker. 🙂

Meer over schrijven als mijn verlichting? Ik mocht in oktober 2019 iets over mijn schrijverij vertellen in Man Bijt Hond.